سرطان روده بزرگ، خطرناک اما قابل پیشگیری
به گزارش تبریزگویا، چهارمین کنگره بیماری‌های کولورکتال (روده بزرگ) با حضور ۳۰۰ متخصص رشته‌های فلوشیپ کولورکتال، متخصصان و فوق‌متخصصان هماتولوژی و انکولوژی، گوارش، جراحی عمومی، پرتودرمانی، تغذیه، پاتولوژی، رادیولوژی و پزشکی هسته‌ای کشور در بیمارستان رضوی مشهد با همکاری آستان قدس رضوی، بیمارستان رضوی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد.
طبق آمار جهانی در سال ۲۰۲۲ یک میلیون و ۱۴۲ هزار و ۲۸۶ نفر در جهان به سرطان کلورکتال مبتلا شده اند که از این حیث رتبه چهارم را پس از سرطان های ریه، پستان و پروستات دارد.
بیشترین ابتلا به این سرطان در آسیا ۴۶ درصد و در اروپا با ۳۰ درصد است. همچنین ۵۳۸ هزار و ۱۶۷ نفر در سال ۲۰۲۲ بر اثر ابتلا به این سرطان جان باخته اند که از نظر مرگ و میر نیز رتبه پنجم را پس از سرطان ریه، کبد، پستان و معده داشته است.
به گفته مسوولان، در کشور ما به طور میانگین سالانه ۱۲ تا ۱۵ هزار نفر به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند. در سال ۱۴۰۱، بیش از ۱۲ هزار ابتلای جدید به سرطان روده بزرگ در کشور ثبت شده است و ۶ هزار نفر فوت کرده اند که همگی این موارد قابل پیشگیری بوده است.
با توجه به افزایش میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ و کولورکتال، شناخت علائم سرطان روده بزرگ و کولورکتال در تشخیص و اقدام به‌موقع برای درمان آن‌ها موثر است.
تغییر در عادات اجابت مزاج مانند اسهال یا یبوست، مشاهده خون در مدفوع، ناراحتی مداوم شکم مانند گرفتگی، نفخ و درد، ضعف و خستگی و کاهش بی‌دلیل وزن مهم‌ترین نشانه‌های بروز سرطان روده بزرگ هستند. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ، هیچ علامتی را در مراحل اولیه این بیماری گزارش نمی‌کنند.
۱۷ درصد مبتلایان به سرطان روده بزرگ زیر ۵۰ سالگی هستند
دبیر علمی چهارمین کنگره بیماری‌های کولورکتال در این خصوص گفت: بر اساس آمارهای جهانی ۱۷ درصد از مبتلایان به سرطان روده بزرگ در زیر ۵۰ سالگی به این بیماری مبتلا می شوند که کاهش سن ابتلا به این سرطان، نیازمند افزایش آگاهی عمومی است.
دکتر عباس عبداللهی افزود: نقش عوامل ژنتیکی و خانوادگی در ابتلا به سرطان روده بزرگ نزدیک به ۸۰ درصد است، به همین دلیل افرادی که سابقه ابتلا به این سرطان در خانواده خود دارند، ۱۵ درصد بیشتر از دیگر افراد در معرض این نوع سرطان بوده و نیازمند چکاپ سالانه هستند.
وی اظهار کرد: طبق بررسی های انجام شده ۳۰ درصد مبتلایان به سرطان‌های روده بزرگ در مشهد زیر ۵۰ سال دارند که این نشان از کاهش سن ابتلا به این نوع سرطان دارد.
استادیار گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با بیان اینکه سرطان روده بزرگ، دومین سرطان شایع بعد از سرطان پستان در زنان و سومین سرطان شایع در مردان است، افزود: به طور میانگین سالانه ۱۱ هزار مورد سرطان روده بزرگ در کشور گزارش می‌شود که این سرطان در استان های اصفهان، یزد، سمنان و خراسان رضوی شیوع بالاتری دارد.
دکتر لادن گشایشی ادامه داد: با تغییر سبک زندگی می‌توان از ۵۰ درصد موارد ابتلا به سرطان روده بزرگ جلوگیری کرد. سبک زندگی، مصرف زیاد گوشت قرمز و به ویژه گوشت فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس از سنین کودکی، چاقی و کم تحرکی، استفاده از مواد شیرین کننده مصنوعی و نگهدارنده، مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک ها در افزایش بروز سرطان زودرس روده موثر است.
وی اظهار کرد: مصرف سبزیجات، غلات کامل و فعالیت فیزیکی مناسب در کاهش ابتلا به سرطان روده بزرگ نقش موثری دارد.
استادیار گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: عوامل محیطی و ژنتیکی نیز در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش دارند. این سرطان در صورت عدم غربالگری مناسب و تشخیص زودهنگام معمولا در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود که در این شرایط از مرگ و میر بالایی برخوردار است.
دکتر گشایشی گفت: اگر فردی دارای علائمی مانند دفع خون همراه مدفوع، کاهش وزن و درد شدید شکم همراه با تغییر اجابت مزاج و یا کم خونی است، باید به پزشک مراجعه کند تا “کولونوسکوپی” انجام شود.
تاثیر کیفیت زندگی در ابتلا به سرطان
عضو هیات علمی بخش جراحی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در چهارمین کنگره بیماری‌های کلورکتال اظهار کرد: کیفیت زندگی افراد جامعه از جمله نوع غذای مصرفی، نقش اثرگذاری در ابتلا به سرطان‌های روده بزرگ دارد.
دکتر سیدوحید حسینی افزود: حدود ۷۵ درصد سرطان‌های روده بزرگ، اکتسابی است و حتی در مواردی که ژنتیکی است، در واقع مصرف مواد غذایی سرطان‌زا زمینه‌ساز تحریک و بروز این بیماری‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه امروزه از یک طرف، مصرف غذاهای آماده و چرب افزایش یافته و از طرف دیگر، فعالیت‌های بدنی و مصرف فیبر و سبزیجات در جامعه کاهش یافته است.
دکتر حسینی خاطرنشان کرد: استرس‌های زندگی ماشینی نیز در بروز این بیماری‌ها مؤثر است که توصیه می‌شود افراد در کنار انجام فعالیت بدنی، به سبک غذایی سالم توجه کنند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: بیماران مبتلا به سرطان‌های کولورکتال همچون سرطان رکتوم(راست روده)، برای گرفتن مشورت به پزشکان متعددی در شهرهای مختلف مراجعه کرده و بعضا به درمان های سنتی روی می آورند که این امر می تواند مشکلاتی برای آنان ایجاد کند.
دکتر رُهام سالک افزود: اگرچه برای درمان برخی بیماری‌ها، درمان‌های سنتی اثرگذار است، اما به بیماران توصیه می‌شود از خوددرمانی و انجام درمان‌های سنتی تا حد ممکن پرهیز کنند، زیرا گاهی اوقات این اقدام مخاطره‌انگیز است و با بیمارانی مواجه می‌شویم که به سرطان‌های کولورکتال پیشرفته مبتلا شده اند.
تاکید بر پیش یابی در سرطان
متخصص رادیو انکولوژی بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهد نیز گفت: تاکید ما در خصوص سرطان‌ها، پیش‌یابی است، چراکه یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان های کولورکتال (روده) مسائل ژنتیکی است.
دکتر فرزاد بیدویی با بیان اینکه مصرف سیگار و الکل خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهد، افزود: مصرف همزمان این ۲ خطر ابتلا به ۳۹ سرطان را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: زندگی کم تحرک و بی تحرک، استرس، سابقه بیماری‌های التهابی روده، چاقی، دیابت نوع ۲ و مصرف غذاهای پرکالری و چرب از دیگر عوامل زمینه‌ساز این سرطان است.
متخصص رادیوانکولوژی بیمارستان فوق تخصصی رضوی اظهار کرد: به افرادی که هیچ سابقه خانوادگی در زمینه این سرطان ندارند، توصیه می‌شود از ۴۵ سالگی به بعد کلونوسکوپی انجام دهند و اگر سالم بودند هر ۱۰ سال یکبار آن را تکرار کنند.
دکتر بیدویی گفت: افرادی که در خانواده خود سابقه سرطان کلون (روده) دارند باید از ۴۰ سالگی به بعد و هر پنج سال یکبار اقدام به کلونوسکپی کنند.
در مجموع، متخصصان مهم‌ترین علت ابتلا به سرطان را، سبک زندگی و نوع تغذیه از یک طرف و عوامل محیطی مانند آلودگی از سوی دیگر بیان می کنند. علاوه بر این در درمان سرطان‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل، شناخت به موقع است که با انواع غربالگری و توجه مردم به انجام آزمایش های دوره‌ای پزشکی ممکن می شود که اگر این کارها به موقع انجام شود، نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا و درمان سرطان خواهد داشت.