آیا اسباب‌بازی را باید متناسب با جنسیت کودک انتخاب کنیم؟
به گزارش تبریزگویا، جامعه قوانینی را در مورد رفتار کودکان تعیین می‌کند. برخی قوانین، اسباب‌بازی‌هایی را که کودک باید با آنها بازی کند بر اساس جنسیت دیکته می‌کند. بر همین اساس، یکی از تصورات رایجی که در بین والدین وجود دارد این است که بازی با اسباب‌بازی‌های دخترانه مثل عروسک و وسایل آشپزخانه ممکن است برای پسران آسیب‌رسان باشد یا آنها را در مورد نقش جنسیتی‌شان گیج کند؛ اما این تصورات چقدر با واقعیت تطبیق دارد، آیا بازی با اسباب‌بازی‌های دخترانه برای پسران و اسباب‌بازی پسرانه برای دختران باعث سردرگمی آنها در مورد نقش جنسیتی‌شان می‌شود؟
دکتر علیرضا تبریزی، روان‌شناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگاران به این سؤال پاسخ می‌دهد.
کودکان نیاز به تنوع در اسباب‌بازی دارند
تبریزی می‌گوید بچه‌ها با اسباب‌بازی، زندگی‌کردن را تجربه می‌کنند: «همه بچه‌ها نیاز دارند که در اسباب‌بازی‌هایشان تنوع داشته باشند. این تنوع داشتن به این معناست که پسرها می‌توانند اسباب‌بازی‌های دخترانه و دخترها هم می‌توانند اسباب‌بازی‌های پسرانه داشته باشند؛ چون در شخصیت همه آقایان یک بُعد زنانه و در شخصیت همه خانم‌ها یک بُعد مردانه وجود دارد.»
او ادامه می‌دهد: «برخی تعبیرشان بر این است که برخی مسئولیت‌ها عمدتاً بر عهده خانم‌ها و برخی بر عهده آقایان بوده و همین باعث شده که اسباب‌بازی‌ها تقسیم‌بندی شود؛ مثلاً شاید هزاران سال پیش چون که مردها عمدتاً جنگ را به عهده می‌گرفتند، ابزارها و اسباب بازی‌هایی مثل شمشیر و تفنگ، اسباب بازی پسرانه تلقی شده و چون از همان سال‌ها خانم‌ها عمدتاً وظیفه آشپزی را بر عهده می‌گرفتند، اسباب بازی‌هایی مثل آشپزخانه،گاز و یخچال اسباب‌بازی دخترانه تعبیر شده اما واقعیت این است که در وجود همه‌ی آقایان بُعد زنانه و در وجود همه‌ی خانم‌ها بعد مردانه وجود دارد ؛ بنابراین حتی با آن مدل تقسیم‌بندی پسرها هم می‌توانند اسباب‌بازی‌های دخترانه داشته باشند و برعکس.»
اسباب بازهای مختلف مهارت‌های متفاوتی را آموزش می‌دهند
تبریزی بازی با اسباب‌بازی‌های متنوع را باعث توسعه مهارت می‌داند و می‌گوید: «بچه‌ها از طریق اسباب‌بازی‌هایی که با آنها بازی می‌کنند، توانایی‌های شناختی خود را توسعه می‌دهند. تحقیقات نشان داده است که اسباب‌بازی‌هایی که هدفشان دختران و پسران است، به هر جنسیت درس‌های متفاوتی می‌آموزد و آنها را تشویق می‌کند تا انواع مختلفی از مهارت‌ها را از طریق بازی توسعه دهند.»
تمایل شدید کودکان به اسباب‌بازی‌های جنس مخالف خطرناک است
اینکه چه زمانی بازی با اسباب‌بازی‌های جنس مخالف برای بچه‌ها خطرناک است، سؤالی است که تبریزی درباره آن می‌گوید: «چنانچه تمام اسباب‌بازی‌های یک دختر، اسباب‌بازی‌های پسرانه یا تمام اسباب‌بازی‌های یک پسر دخترانه باشد، در اینجا لازم است به روان‌درمانگر مراجعه شده و بررسی شود که آیا هویت جنسی در ذهن کودک به‌درستی شکل‌گرفته یا خیر.»
او تصریح می‌کند: «درصورتی‌که تشخیص داده شود که هویت جنسی کودک به‌درستی شکل نگرفته، برای حل این مسئله راهکارهایی به کودک و والدین او داده می‌شود.»
تعامل والدین با کودک بیش از اسباب‌بازی بر هویت جنسی کودکان تأثیر می‌گذارد
این روان‌شناس کودک دررابطه‌با نحوه واکنش والدین در گرایش کودک به بازی با اسباب‌بازی‌های جنس مخالف می‌گوید: «در صورت بازی کودک با اسباب‌بازی جنس مخالف، نیازی نیست که والدین برخورد عجیب‌وغریبی داشته باشند؛ چون بیش از اسباب‌بازی، تعامل والدین با کودک بر روی تشکیل هویت جنسی بچه‌ها تأثیرگذار است؛ بنابراین، والدین نباید خیلی نگران نوع انتخاب اسباب‌بازی توسط کودکشان باشند؛ بلکه بیشتر باید به دنبال پذیرش و درک هویت جنسی فرزندشان باشند.»
تبریزی در انتقاد به برخی از والدین عنوان می‌کند: «برخی والدین دخترشان را به‌مثابه یک پسر و پسرشان را به‌مثابه یک دختر می‌دانند و فرزندشان را با عباراتی مثل “پسرم مثل یه دختر تو کارهای خونه کمک می‌کنه” یا ” دخترم مثل یه پسر می‌مونه و فلان کار رو انجام میده” مورد تشویق قرار می‌دهند؛ غافل از اینکه این عبارات هویت جنسی کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
به عقیده این روان‌شناس، اثر منفی این‌گونه تعاملات با کودک بسیار بیشتر از اثر اسباب‌بازی است؛ بر همین اساس، او تصریح می‌کند: «والدین نباید نسبت به انتخاب اسباب‌بازی خیلی سخت‌گیری داشته باشند؛ زیرا اگر والدین هویت جنسی کودکشان را به‌درستی شکل دهند و به او کمک کنند تا هویت جنسی خودش را کشف کند، این مسئله خودبه‌خود بر روی انتخاب اسباب‌بازی هم اثر خواهد گذاشت.»
تبریزی با اشاره به اهمیت داشتن الگوی همجنس برای کودکان می‌گوید: « ما نمی‌توانیم بگویم که اسباب‌بازی‌ها تأثیر منفی بر هویت جنسی کودکان می‌گذارد؛ بلکه گاهی نداشتن یک الگوی همجنس در خانه شاید تأثیر بسیار شدیدتری بر روی کودک بگذارد. به طور مثال، بنده مراجع پسربچه‌ای داشتم که پدر و مادرش جدا شده بودند و کودک اصلاً با پدرش در تماس نبود و فقط با مادرش ارتباط داشت؛ مادر هم پیش مادربزرگ و دو تا خاله‌ها زندگی می‌کرد. این پسربچه به دلیل نداشتن الگوی همجنس در زندگی، روحیه دخترانه‌ای پیدا کرده بود؛ به‌طوری‌که عاشق آیتم‌های دخترانه مثل رنگ صورتی، لاک ناخن و…شده بود و همین مسئله هویت جنسی کودک را تحت تأثیر قرار داده بود.»
این روان‌شناس در پایان به والدین توصیه می‌کند: «به‌جای اینکه ذهنتان را درگیر این کنید که کودکتان از اسباب‌بازی دخترانه بیشتر استفاده می‌کند یا پسرانه، به دنبال بهبود و تقویت تعاملاتتان با فرزندتان باشید، به‌خصوص تعاملات والد همجنس یعنی پدرها با پسرها و دخترها با مادرها.»