تبریزگویا؛ مریم پورعلی: مسکن، نه تنها از مهمترین و اساسی‌ترین نیازها برای تأمین امنیت اجتماعی و روانی شهروندان، ثبات اقتصادی و بهتر زیستن خانواده تلقی می‌شود بلکه حتی در روند زندگی، مؤثر است چنانکه دوری یا نزدیکی آن به محل کار و هزینه رفت و آمد عواملی تأثیرگذار بر سطح زندگی شهروندان و هزینه‌های ثابت معیشت است.

گرانی مسکن در شرایط اقتصاد آلوده به تورم شدید که حتی نرخ مصالح ساختمانی را دچار تلاطم ناخوشاینده کرده، بر نرخ اجاره خانه آنچنان تأثیری داشته که ظرف سال‌های اخیر آن را مایه نگرانی شهروندان کرده است.

بازار مسکن، از مدت‌ها قبل دچار رکود تورمی شده بود. تورمی سنگین همراه با رکود که تقریباً ثابت و بدون تغییر مانده بود؛ اما گویا شرایط فعلی، دشوارتر از قبل و تورم، لجام گسیخته‌تر از همیشه شده است.

مشکل نوسان رو به افزایش نرخ مسکن و متعاقب آن سیر صعودی اجاره‌بهای منزل در کلانشهری چون تبریز به دغدغه‌ای بزرگ و مهم برای اقشار آسیب‌پذیر و جوانانی مبدل شده که در زندگی مشترک به دنبال سرپناهی امن و آرام هستند.

در گذشته زوج‌های جوان در ابتدای زندگی در خانه والدین خود سکونت می‌کردند و سپس خانه‌ای را تهیه و به خانه خودشان می‌رفتند اما اکنون خانه پدری آنچنان کوچک است که خانواده به سختی جا می‌شوند از طرفی قیمت خانه‌ها بالا رفته است.

بررسی آمارها نشان می‌دهد از آغاز به کار دولت سیزدهم تا پایان آذرماه امسال قیمت مسکن تنها در دو ماه آن هم به مقدار بسیار اندک کاهشی بوده است به نحوی که با توجه به تورم این میزان کاهش اثر بااهمیتی در افزایش قدرت خرید مسکن خانوارها نداشته است و با رشد ۵۵ درصدی قیمت مسکن در دولت سیزدهم مواجه بودیم.

دولت سیزدهم برای افزایش تولید مسکن، طرح نهضت ملی مسکن را با هدف خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد کلید زد. در قالب این طرح، دولت وعده داد که تا پایان کار دوره ۴ ساله‌اش در ۱۴۰۴، ۴ میلیون واحد مسکونی تحویل متقاضیان بدهد؛ متقاضیان این طرح بایستی در مرحله نخست ۴۰ میلیون تومان واریز کنند و سایر آورده شخصی بر اساس هزینه‌های ساخت باشد و ۴۰۰ میلیون تومان نیز با همراهی بانک به صورت تسهیلات اعطا می‌شود.

در تبریز، دو شهر جدید سهند و شهریار به عنوان محل احداث واحدهای مسکونی جدید طرح نهضت ملی مسکن اعلام شد و هر یک از این شهرها متقاضیانی مربوط به خود را داشتند که حال آنچه که به نظر می‌رسد شهر جدید شهریار فعلاً مساعد احداث واحدهای این طرح نیست.

به سراغ شهروندان رفته و حال و روز بازار مسکن را از آنها جویا می‌شویم؛

قدرت خرید مسکن کاهش یافته است

یک شهروند تبریزی در خصوص وضعیت بازار مسکن در تبریز می‌گوید: در حال حاضر وضعیت بازار مسکن اصلاً خوب نیست و توانایی خرید افراد کاهش یافته است.

شمسی‌نیا ادامه می‌دهد: سنی از ما گذشته است و خدا را شکر در گذشته یک خانه کوچکی برای خود تهیه کردیم اما خدا به داد زوج‌های جوان برسد؛ خانواده‌ها هم توانایی کمک کردن به آنها را ندارند چراکه در هزینه‌های اولیه زندگی مانده‌اند.

توانایی رهن خانه را نداریم چه برسد به خرید!

یک جوان تبریزی نیز می‌گوید: ۳۴ سال دارم اما همچنان ازدواج نکرده‌ام، کارمند هستم اما با این وضعیت حتی نمی‌توان یک خانه رهن کرد چه برسد که خانه‌ای را خریداری کرد.

اکبری با اشاره به شرایط سخت اقتصادی کشور، خاطرنشان می‌کند: وام‌های ازدواج صرفاً کفاف تهیه تجهیزات اولیه زندگی را تأمین می‌کند اما بقیه آن چه‌طور؟ آیا دولت نمی‌خواهد فکری به حال جوانان بکند؟

او همچنین یادآور می‌شود: هیچ‌کس به فکر جوانان نیست، همه فقط شعار می‌دهند، زندگی ما جوانان نابود شده است.

بازار مسکن راکد شده است

رضایی یکی از مشاورین املاک تبریز است که سابقه ۲۲ ساله در این عرصه را دارد؛ می‌گوید: قبلاً بازار رهن و اجاره و خرید و فروش مسکن خوب بود، ما هم سود خوبی می‌کردیم اما اکنون بازار راکد شده است.

او ادامه می‌دهد: بازار خرید و فروش که کلاً از بین رفته است، افرادی هم که برای رهن و اجاره مراجعه می‌کنند، با شنیدن هزینه‌ها تعجب کرده و مجبور می‌شوند به پایین شهر مراجعه کنند.

رضایی ضمن گلایه‌مندی از مسئولین متذکر می‌شود: با این وضعیت نه ما سود می‌کنیم نه افرادی که به دنبال رهن و اجاره هستند می‌توانند خانه‌ای را بیایند؛ ای کاش مسئولین فکری به حال بازار مسکن بکنند.

با حقوق کارمندی نمی‌توان خانه‌دار شد

یک زوج جوان تبریزی که برای خرید خانه به املاک مراجعه کرده‌اند، نیز می‌گویند: برای خرید خانه تاکنون به چندین املاکی مراجعه کرده‌ایم اما نتیجه‌ای نگرفته‌ایم، جهاز و هزینه‌های عروسی را حذف کردیم تا خانه بخریم، اما با این وضعیت امکانپذیر نیست.

آنها ادامه می‌دهند: قیمت واحد پنجاه متری در معمولی‌ترین نقطه شهر بالای یک میلیارد تومان است، با حقوق کارمندی چگونه آن را تأمین کنیم؟

اجرای صحیح سیاست‌های دولتی، راه نجات بازار مسکن

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تبریز در خصوص وضعیت بازار مسکن می‌گوید: در بازار مسکن چند عامل تولید تأثیرگذار است، از بحث زمین، مصالح ساختمانی، نیروی انسانی گرفته تا سرمایه که همه از عوامل تولید مسکن هستند و در کنار آن، نقش دولت و سیاست‌های دولتی هم بی‌تاثیر نیست.

فریدون بابایی اقدم ادامه می‌دهد: عرضه و تقاضای مسکن مهم است، در تقاضای مسکن هم دو موضوع تقاضای بالقوه برای شهروندان بدون خانه مطرح است که شاخص تعیین کننده‌ای در سیاست‌های دولتی مسکن است.

او خاطرنشان می‌کند: تقاضای مؤثر مسکن نیز به متقاضیانی اشاره دارد که فاقد مسکن هستند اما توانایی خرید آن را دارند که موضوع آنها با مورد اول فرق می‌کند و قطعاً در سیاست‌های دولتی این مورد به طور ویژه باید در نظر گرفته شود که در نظر نگرفتن آن سبب عدم تحقق برنامه‌های دولتی می‌شود.

او اضافه می‌کند: بازار پر تلاطم و پر نوسان تأثیر بسیاری بر عوامل تولید مسکن دارند چراکه بازار مسکن در رکود کامل بود و ناگهان با افزایش قیمت مواجه شد و نوسانات، مشکلات کلان جامعه و تحریم سبب عدم ثبات در قیمت مسکن، مصالح ساختمانی، نیروی انسانی و زمین شد که نوسانات تعهدات سازنده را بهم می‌ریزد و سیب افزایش پرونده‌های حقوقی و شکایت‌هایی میان خریداران و سازندگان شده و اثرات آن در شهر هم دیده می‌شود.

بابایی اقدم همچنین یادآور می‌شود: هزینه‌های ساخت مسکن ماه به ماه فرق می‌کند که بخشی از آنها تحت نوسانات ارزی هم هستند و بنابه اهمیتی که در مسکن دارد به این موضوع دامن می‌زنند که شاید بیش از ۳۰۰ شغل در ساخت یک مسکن ایجاد می‌شود؛ بنابراین فشار مضاعف بر روی مردم وارد می‌شود.

او تاکید می‌کند: مسکن حداقلی که ۶۰ متر مربع باشد با تغییرات بازار امروز حداقل ۱۰ میلیون تومان هزینه ساخت مسکن در یک ساختمان سه طبقه است که هرچه طبقات کم و بیش شده، هزینه تغییر می‌کند؛ ۶۰۰ میلیون تومان هزینه احداث واحد و ۲۰ تا ۵۰ درصد آن نیز هزینه زمین است که در نتیجه قیمت آن به یک میلیارد تومان می‌رسد که البته در نقطه معمولی شهر است نه بالاشهر؛ یک کارگر عادی چندین سال طول می‌کشد تا خانه‌دار شود البته آن هم به شرط تثبیت قیمت‌ها.

او متذکر می‌شود: متأسفانه نقش بسیار سیستم بانکی هم دور نیست، در هر مقطع نظام بانکی تسهیلات را ارائه می‌دهد اما اکنون کلیه‌ی وام‌های نظام بانکی بسته شده‌اند و اگر تسهیلاتی ارائه نشود، امید به خانه‌دار شدن افراد عملاً با این شرایط موجود جزو محالات است.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تبریز اضافه می‌کند: اگر سیاست‌های دولتی نظیر مسکن مهر و جهش تولید مسکن درست اجرا شده و کمک کننده باشد، می‌توان اقداماتی را انجام داد تا وضعیت بهبود یابد.

بازار مسکن راکد است

رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی انبوه سازان مسکن و ساختمان آذربایجان شرقی نیز در این خصوص می‌گوید: در واحدهای کم طبقه و قیمت پایین خرید و فروش مناسب‌تر است اما در بقیه خرید و فروش راکد است چراکه وضعیت بازار مسکن در نوسان است که حتی یک ماه هم نشده است که شاهد رشد نرخ ارز و طلا بودیم و یک تعداد هم خرید و فروش نمی‌کند چراکه تثبیتی وجود ندارد.

جمشید برزگر خاطرنشان می‌کند: اکنون با قیمت‌های غیر متعارف خرید و فروش می‌شود که با این شرایط کسی ملکی را خریداری نمی‌کند و به سمت تورم، افزایش قیمت‌ها و رکود خرید و فروش می‌رویم.

او ادامه می‌دهد: اکنون مردم قدرت خرید ندارند و وضعیت معیشتی و اقتصادی آنها خوب نیست؛ بنابراین خریداری نیست، بازار ثبات ندارد؛ فروشنده، سازنده و خریدار ضرر می‌کنند و التهاب بازار مشکل ساز است.

او اضافه می‌کند: امیدواریم ثبات نسبی در بازار برقرار شود اکنون چندین پروژه داریم که حتی توان راه انداختن آن را هم نداریم و برای بعد عید نوروز نگه‌داشته‌ایم چراکه با این تورم، فروش و خرید صرفه اقتصادی ندارد.

برزگر تاکید می‌کند: قیمت خانه‌ای در پایین‌ترین نقطه شهر متری ۱۵ میلیون تومان است که با این حساب با حقوق کارگری سال‌های سال طول می‌کشد تا خانه‌دار شد.

او همچنین یادآور می‌شود: یک سری افراد در هر بازاری به دنبال سو استفاده هستند و دلالی می‌کنند که از اثرات این افراد هم نمی‌توان در بازار مسکن چشم‌پوشی کرد.

او خاطرنشان می‌کند: دولت باید از یک سری اقدامات پرهیز و یک سری مشوق‌هایی برای خانوارهای کم درآمد و اقشار یک تا چهار و چهار تا شش در نظر بگیرد تا همه صاحبخانه شوند؛ ما تمامی راهکارها را ارائه داده‌ایم و امیدواریم توجه کنند.

آخرین وضعیت طرح‌های نهضت ملی مسکن تبریز

سرپرست شرکت عمران شهر جدید سهند نیز در نشست خبری در خصوص شهر جدید شهریار، گفت: در زمان پیشنهاد شهر جدید شهریار در قالب طرح نهضت ملی مسکن به این گونه نگاه می‌شد که این شهر چون سایر شهرهای جدید دارای یکسری زیرساخت‌ها و بسترهایی بوده و می‌توان از این زیرساخت‌ها برای توسعه شهر در قالب این طرح اقدام کرد.

فرهاد سعیدی افزود: وقتی طرح نهضت ملی مسکن به مرحله اجرایی رسید، مشکلاتی را در خصوص پروژه احداث واحد در شهر شهریار مشاهده کردیم. از جمله اینکه شهر شهریار همچنان نیاز به اجرای برخی زیرساخت‌های اولیه داشته و البته این شهر جدید یک شهر جدید خصوصی است.

وی ادامه داد: پس از تعاملات و صحبت‌هایی که با متولیان این شهر خصوصی و متولیان اجرایی انجام گرفت، مقرر شد تا زمان تکمیل آماده سازی‌ها و مهیا ساختن شرایط محیطی، قسمتی از شهر را برای طرح نهضت مسکن در اختیار شرکت عمران قرار دهند. این منطقه‌ای که معرفی شده بود، در قسمت انتهایی شهر و نزدیک به روستا بود و موقعیت کالبدی و زیرساخت‌های چندان خوبی نداشت لذا پس از بررسی‌های بیشتر منطقه دیگری را شناسایی کردیم.

سعیدی گفت: با توجه به این‌که شناسایی یک منطقه مناسب برای احداث واحدهای مسکونی طرح در شهر جدید شهریار و سپس تکمیل آماده سازی‌ها و مقدمات لازم طول می‌کشد، نخواستیم که مردم از این موضوع رنج ببرند؛ بنابراین در قالب پیامکی به متقاضیان واحد در این شهریار توصیه کردیم که می‌توانند در شهر جدید سهند در مدت زمان کوتاه‌تری واحد تحویل بگیرند.

وی ادامه داد: تحویل واحدهای مسکونی افرادی که برای شهر شهریار تقاضا کرده‌اند، منتفی نیست اما نمی‌توانیم زمان مشخصی را برای این امر اعلام کنیم.

وی با بیان این‌که در قالب طرح نهضت ملی مسکن ساخت ۶۰۰۰ واحد مسکونی در شهر سهند آغاز شده است، اظهار کرد: مدت زمان تکمیل این واحدها دو ساله بوده و برخی از واحدها که زمان شروع آن‌ها به اوایل سال‌جاری و یا سال گذشته بازمی‌گردد، زودتر تحویل داده می‌شوند.

بر اساس گفته‌ی سعیدی، میزان پیشرفت فیزیکی واحدهای مسکونی این طرح در شهر سهند به میزان پرداختی‌های مردم بستگی داشته و متقاضیان هرچقدر که زودتر سهم خود را پرداخت کنند، واحدهای خود را زودتر از موعد تحویل می‌گیرند.

واقعیت آن است که در حال حاضر به دلیل رشد روزانه قیمت‌ها و شیب صعودی تورم، سازندگان مسکن نمی‌دانند برای ساخت هر واحد مسکونی باید چه میزان هزینه کنند که همین بلاتکلیفی موجب شده بسیاری از سازندگان دست از کار بکشند؛ همچنین خریداران و افراد متقاضی که رهن و اجاره نیز توانایی تأمین مسکن را ندارند؛ اما سوال این جاست روند افزایش قیمت همچنان تداوم دارد؟ قیمت مسکن قرار است تا کجا بالا می‌رود؟