به گزارش تبریزگویا، به گزارش خبرگزاری مهر، مصیب نریمانی رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان که دکتری باستان‌شناسی دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی اظهار کرد: شهرستان ورزقان واقع در منطقه شمال‌غرب ایران همواره به‌عنوان یکی از مناطق مهم در مطالعات باستان‌شناسی ایران و جنوب قفقاز مطرح بوده است که پژوهش‌های باستان‌شناسی انجام شده در این منطقه تاکنون آثار متنوعی از قبیل قلعه، گورستان، معماری صخره‌ای، مقابر دوران اسلامی را شناسایی و معرفی کرده است. در سال ۲۰۲۱ میلادی بررسی باستان‌شناختی که در محدوده معدن مس سونگون به انجام رسید و طی این بررسی‌ها و مطالعات نقوش صخره‌ای نویافته‌ای شناسایی شدند. این هنر صخره‌ای روی تخته سنگ‌های ایجاد شده که نمونه‌های مشابه آن در سایر مناطق ایران و جمهوری آذربایجان قبل شناسایی شده است. اهمیت این سنگ‌نگاره‌ها در تکمیل اطلاعات مربوط به هنر صخره‌ای دوران پیش از اسلام ایران و جنوب قفقاز حائز اهمیت ویژه‌ای است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان ادامه داد: براساس نتایج به دست آمده این نقوش در حالت‌های منفرد و دسته‌جمعی روی سنگ‌های سیاه از جنس آهنی به‌روش کوبشی ایجاد شده‌اند که بیشترین نقوش کشف شده در این سنگ‌ها متعلق به بز کوهی بوده که از این حیث قابل مقایسه با نمونه‌های زیادی از ایران و جمهوری آذربایجان است. نقوش نشانگر ماهیت کوچرو و شکارگر بودن طراحان این آثار است. دوره‌های زمانی شکل‌گیری این نقوش به دلیل نبود مطالعات آزمایشگاهی در ایران مشخص نیست و نمی‌توان براساس مطالعات مقایسه‌ای گاهنگاری خاصی برای آن‌ها ارائه داد.
وی بیان کرد: این نقوش صخره‌ای در ارتفاع ۱۳۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. همچنین این منطقه محیطی مناسب برای فعالیت‌های گله‌داری بوده و از قدیم‌الایام شغل اصلی مردم منطقه گله‌داری به خصوص پرورش بز و گوسفند بوده است. نقوش صخره‌ای قوشا داش برروی سنگ‌های سیاه رنگی از جنس آهن ایجاد گردیده که بر روی تراس شیب دار و مشرف به راه قدیمی موسوم به «ائل‌یولو» قرار دارد.
نریمانی با اشاره به عدم انجام مطالعات منسجم بر روی هنر نقوش صخره‌ای افزود: باتوجه به اینکه تاکنون در منطقه شمال‌غرب ایران شناسایی تعدادی نقوش صخره‌ای منجر به انجام مطالعات منسجمی در خصوص این هنر در ایران نشده است، مطالعات در خصوص این نقوش نیز مراحل اولیه خود را طی می‌کند. بنابراین نیاز است تا اطلاعات سایر محوطه‌ها نیز برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، شناسایی و جمع‌آوری شود. برای این منظور بررسی باستان‌شناختی در محدوده معدن مس سونگون انجام شد که نتایج آن منجر به شناسایی محوطه قوشا داش شد.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ورزقان و دکتری باستان شناسی در انتهای صحبت‌های خود با اشاره به اهمیت انجام مطالعات در حوزه هنر نقوش صخره‌ای و شناخت تاریخ جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی منطقه آذربایجان، گفت: این محوطه شامل نقوش بز، آهو و انسان است که به‌صورت جداگانه یا در یک جمع به معرض نمایش درآمده‌اند. این نقوش می‌توان درآمدی بر شناخت برخی از مفاهیم انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی مبتنی بر زندگی کوچ‌روی و دامدار و شکارگر است، به‌طوری که نقوش حیوان بز بیانگر اقتصاد متکی بر فعالیت‌های دامداری و کوچ‌روی بوده و نقش حیوان آهو نشان از وجود شکار در این جامعه دارد. برخی از پژوهشگران در ایران دوره زمانی ایجاد این نقوش به‌خصوص نقش بز را به دوران پیش‌از تاریخ ارتباط می‌دهند اما به دلیل نبود مطالعات آزمایشگاهی در ایران امکان تعیین قدمت این هنر صخره‌ای وجود ندارد و نمی‌توان دوره زمانی خاصی برای این آثار در نظر گرفت. این نقوش در تکمیل اطلاعات مربوط به هنر صخره‌ای ایران و جنوب قفقاز بسیار حائز اهمیت هستند.